Portatif Yangın Söndürücüler

Portatif yangın söndürücüler,Birçok yangın başlangıçta küçük boyutta başlar ve başlangıç aşamasında algılanması durumunda manuel müdahaleler ile söndürülebilir. Portatif yangın söndürücüler manuel yangın söndürme sistemlerinin en kolay kullanılabilen, en baz ekipmanınıdır. Başlangıç aşamadaki yangınların söndürülmesinde ve gelişme aşamasındaki yangınların yavaşlatılmasında faydalıdırlar.

Yangınlar yanan malzemelerin çeşitlerine göre değişik yangın sınıflarına ayrılmaktadır, portatif yangın söndürücü seçimi de ortamda bulunan yanabilecek malzemenin çeşidi göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Yangın sınıflarını TSE’ye göre sıralarsak:

Yangın Sınıfı,Açıklaması A

Katı madde yangınları (tahta, kağıt, pamuk, kumaş vs.)
B

Sıvı (akaryakıt) yangınları (Benzin, benzol, yağlar, yağlı boyalar, katran vs.)
C

Gaz yangınları (Metan, propan, LPG, asetilen, havagazı, hidrojen vb.)
D

Hafif metal yangınları (sodyum, potasyum, titanyum, magnezyum, kalsiyum, alüminyum gibi.)
Portatif yangın söndürücü çeşitleri ve çalışma prensipleri:

Su içerikli portatif yangın söndürücüler:

Sulu seyyar söndürücüler, kağıt, saman, odun, kömür, tekstil ürünleri vs gibi genellikle organik kökenli katı maddelerin tutuşmasından meydana gelen A sınıfı yangın riskleri taşıyan ortamlar için uygundur. Sulu seyyar söndürücülerin, super spray ve full-jet versiyonları ile oluşturdukları su perdesi yangın söndürmede etkilidir. Yaklaşık 2/3’ü su ile doludur, geri kalan kısmı basınçlı hava ile doludur. Sadece A sınıfı yangınlarda kullanılmalıdır, parlayıcı kimyasal yangınlarında (yangını dağıtıp, yayıp büyüteceği için) ve elektrik yangınlarında (su iyi bir elektrik iletkeni olduğu için) kullanılmamalıdır. Türkiye’de kullanımları pek yaygın değildir.

Köpüklü portatif söndürücüler:

A(katı), B(sıvı) sınıfı yangınlar için kullanılır. C sınıfı yangınlarda etkisizdir, elektrik yangınlarında kullanılmamalıdır.

CO2’li portatif yangın söndürücüler:

Bu tip yangın söndürücü içerisinde dengede sıvı ve gaz halde CO2 bulunur. Dolum esnasında tüplere sıvı halde doldurulur. Boğma etkisi ile yangını söndürmemize yardım ederler. CO2’li yangın söndürücülerin üzerinde basınç göstergesi bulunmaz. Kullanım esnasında gaz -80 ˚C civarında bir sıcaklıkla çıktığı için tutma kolunda hata yapılması ile birlikte soğuk yanıklarına neden olabilir. Diğer söndürme gazlarına göre ucuzdur.

Kuru kimyevi tozlu portatif yangın söndürücüler:

ABC Tozu, A(katı), B(sıvı) ve C(gaz) yangınlarında etkilidir. Genelde mono amonyum sülfat veya amonyum sülfat içeriklidir. ABC tozu katı madde yüzeyinde eriyerek tabaka oluşturur. Ayırma etkisi ile kısmen boğma ve soğutma, en önemli olarak engelleme etkisini gerçekleştirir.

Portatif yangın söndürücüler ile ilgili 2007 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’ten bölümler aşağıdaki gibidir:

Taşınabilir Söndürme Tüpleri

MADDE 99- (1) Taşınabilir söndürme tüplerinin tipi ve sayısı, mekânlarda var olan durum ve risklere göre belirlenir. Buna göre;

a) A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,

b) B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü,

c) C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli,

ç) D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru metal tozlu,söndürme tüpleri bulundurulur.

(2) Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık yangın söndürme tüpü bulundurulması gerekir.

(3) Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme tüpü bulundurulması mecburidir.

(4) Söndürme tüpleri dışarıya doğru, geçiş boşluklarının yakınına ve dengeli dağıtılarak, görülebilecek şekilde işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangın dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir. Söndürme tüplerine ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur.

(5) Taşınabilir söndürme tüpleri için, söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek ve zeminden asma halkasına olan uzaklığı yaklaşık90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.

(6) Arabalı yangın söndürücülerin TS 11749- EN 1866 ve diğer taşınabilir yangın söndürme tüplerinin TS 862- EN 3 kalite belgeli olması şarttır.

(7) Yangın söndürücülerin periyodik kontrolü ve bakımı TS 11748 standardına göre yapılır. Söndürücülerin bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Servis veren firmalar, istenildiğinde müşterilerine belgelerini göstermek zorundadır. Söndürme tüplerinin altı ayda bir kontrol edilmesi, yıllık genel bakımlarının yapılması, standartlara uygun toz kullanılması ve dört yıl sonunda tozunun değiştirilmesi şarttır.

(8) Binalara konulacak yangın söndürme tüplerinin cinsi, miktarı ve yerlerinin belirlenmesi konusunda, gerekirse mahalli itfaiye teşkilatının görüşü alınabilir.

Sonuç olarak manuel yangın söndürme sistemlerinin en basit elemanı olan portatif yangın söndürücüler, yangının başlangıç safhasında kullanıldığında yangını söndürmemize veya büyümesini engellememizde faydalıdır. Fakat akılda bulundurulması gereken bir nokta vardır ki: portatif yangın söndürücü kullanarak yangına müdahale edeceğiz diye kendi yaşamımızı riske atmamalıyız. Ayrıca hangi tip söndürücünün hangi tip yangınlarda kullanılacağı çok önemlidir.